Kerstmis, preek van de nachtmis
gepubliceerd op zondag, 25 december 2016
We gaan spannende tijden beleven. Onze wereld raakt op tilt. Ook schijnbare zekerheden vallen weg en mensen trekken zich weer terug op eigen bolwerken, grenzen sluiten. Het lijkt wel of het eigenbelang voorop moet staan. Wat heeft de weelde en de rijkdom met ons gedaan? Ik zou dergelijks vragen ook andere jaren hebben kunnen stellen. Dingen komen nooit ineens; geleidelijk aan komen zaken meer aan het licht.
Wat staat ons te wachten
Komend jaar zijn er in Nederland, en ook in Frankrijk en Duitsland verkiezingen. Zijn er nog echte leiders of alleen opruiers of alleen mensen met loze beloftes. En wij zelf, willen we nog wel leiding aanvaarden. Want als zaken mij niet bevallen, is de ander knettergek, maar mij treft geen blaam.
In Nederland doen komend jaar 81 partijen mee met de verkiezingen. Ik dacht: Het is net als met de voetbal. Als het Nederlands elftal een belangrijke wedstrijd heeft, als dat nog zo is, dan kent Nederland wel 10 miljoen trainers; we weten het allemaal beter.
Onze oud-Kardinaal Simonis heeft vaak gezegd in de moeilijke tijden, toen hij de kerk moest leiden, dat in Nederland iedereen zo zijn eigen paus is. Wat laten we ons nog gezeggen. Is er nog een fundament. Mag je nog spreken over Gods geboden, als uitgangspunt?
Misschien mag je het wel tot het uiterste doortrekken. Iedereen wil zo zijn eigen God zijn, zijn eigen baas. We aanvaarden geen God meer boven ons. Het is het probleem van alle tijden. Met kerstmis horen we toch: er was geen plaats voor hem in de herberg.
Maar het werkt wel heel sterk door
Geloof in een eeuwig leven, waar wij verder kunnen leven, in het huis van de Vader, vermindert in ras tempo. In Nederland zijn er nu minder gelovigen dan ongelovigen, al zijn er heel wat vragen te stellen bij dergelijke onderzoeken: alle gelovigen worden onder een noemer samengebracht. Zo wordt er gekeken alsof alles hetzelfde is. Misschien kunnen we begrijpen dat onze wereld echt iets gaat missen.
Juist in de kerstnacht horen we altijd de woorden van de profeet Jesaja: het volk dat ronddwaalt in de duisternis. Je zou kunnen zegen, we weten het niet meer; we zijn verdwaald in onze wereld. We kunnen alleen nog leven bij de dag, totdat mijn leven ergens voltooid is en dan hoeft het niet meer.
Ook is er een juk dat zwaar op ons drukt; we moeten allemaal hetzelfde denken en doen en zo leven. De publieke opinie regeert en neemt ons mee met haar sterke beïnvloeding.
We hebben het meer dan anders nodig om weer kerstmis te vieren, maar wie viert er nog écht kerstmis, als onze kerstkaarten in de loop van de jaren vervagen tot algemene sfeerplaatjes met prettige dagen.
Toch vieren we steeds Kerstmis en daarom ben ik blij, want de hemel is opengegaan en open gebleven voor ons. God heeft zich niet teruggetrokken van onze wereld. Hij wordt ons niet moe.
Het gaat dus ook niet zomaar om algemene woorden van licht en vrede, die ons even raken. Neen, Ik verkondig u een vreugdevolle boodschap, voor alle mensen. Er is een redder geboren, voor wie het gelooft en wil zien. Want dit is het enige teken, dat ons gegeven wordt, in dit mensenkind, die de belofte vervuld in eigen persoon en door hem in ons. Hij is de man van vrede, die toch ook verdeeldheid brengt, want mensen willen er ook niet aan. Hij is de man die verzoening tot stand wil brengen, als een gave van God, maar toch willen mensen elkaar niet vergeven. De wereld blijft hard.
Hij is arm geworden voor ons, en toch willen de mensen niet geven van hun overvloed, maar sluiten we af voor de ander, in eigen huizen en eigen land eerst. Hij is het Licht in de duisternis, maar hoeveel mensen nemen het niet aan.
Het probleem is niet onze God, zoals de wereld ons doet geloven, maar de mens zelf, die niet zo onschuldig is. Deze God wil juist voor ons mensen komen. Wij hebben het nodig.
Wie het wil zien en zich er door laten raken. Wie wil zijn Geest ontvangen, die ons bevrijdt en gelukkig maakt.
Zo geeft kerstmis hoop en leven, te midden van alle problemen.
Wie alleen is, is niet meer alleen.
Wie de moed heeft opgegeven, krijgt weer nieuwe moed van dit kind.
Wie gezondigd heeft ontvangt vergeving.
Wie echt kerstmis viert, en geraakt wordt door dit mensenkind, voor ons geboren en gestorven en verrezen, gaat op weg, zoals de herders, zelfs zoals de wijzen, om dit kind te vinden, met Maria.
Het is niet alleen een oud verhaal; het wil naar ons toe komen, door de kerk, die mee wil doen met Christus in al haar eigen zwakheid en met al haar eigen tekorten, die ik ook heb, die mensen maar moeilijk kunnen aanvaarden.
Samen worden wij het volk van God, en getuigen in de wereld. Zo is er een roeping voor de christen gelovige om mee te doen en mee te zingen. Want het lied van kerstmis is om echt deze, onze God te eren. Hij die zoveel van ons houdt en naar ons toekomt. Hij geeft ons diep vrede van binnen, vrede in alle onrust, bij alle zorgen en angsten en pijn.
We komen erdoor heen, met Hem. Het laatste woord is leven, heil en redding.
Hij heeft het gebracht en wil het ons geven.
Dat we zo vervuld raken met zijn Geest en samen de kerk van Christus zijn in onze tijd.
Zo wens ik u een zalig Kerstmis. Amen