Kerstmis, preek van de nachtmis

We gaan spannende tij­den beleven. Onze wereld raakt op tilt. Ook schijn­ba­re zeker­he­den vallen weg en mensen trekken zich weer terug op eigen bol­werken, grenzen sluiten. Het lijkt wel of het eigen­be­lang voorop moet staan. Wat heeft de weelde en de rijkdom met ons gedaan? Ik zou derge­lijks vragen ook andere jaren hebben kunnen stellen. Dingen komen nooit ineens; gelei­de­lijk aan komen zaken meer aan het licht.

Wat staat ons te wachten

Komend jaar zijn er in Neder­land, en ook in Frank­rijk en Duits­land verkie­zingen. Zijn er nog echte lei­ders of alleen opruiers of alleen mensen met loze beloftes. En wij zelf, willen we nog wel lei­ding aan­vaar­den. Want als zaken mij niet bevallen, is de ander knettergek, maar mij treft geen blaam.

In Neder­land doen komend jaar 81 partijen mee met de verkie­zingen. Ik dacht: Het is net als met de voetbal. Als het Neder­lands elftal een be­lang­rijke wedstrijd heeft, als dat nog zo is, dan kent Neder­land wel 10 miljoen trainers; we weten het allemaal beter.

Onze oud-Kar­di­naal Simonis heeft vaak gezegd in de moei­lijke tij­den, toen hij de kerk moest lei­den, dat in Neder­land ie­der­een zo zijn eigen paus is. Wat laten we ons nog gezeggen. Is er nog een fun­dament. Mag je nog spreken over Gods gebo­den, als uitgangs­punt?

Mis­schien mag je het wel tot het uiterste doortrekken. Ie­der­een wil zo zijn eigen God zijn, zijn eigen baas. We aan­vaar­den geen God meer boven ons. Het is het probleem van alle tij­den. Met kerst­mis horen we toch: er was geen plaats voor hem in de her­berg.

Maar het werkt wel heel sterk door

Geloof in een eeuwig leven, waar wij ver­der kunnen leven, in het huis van de Vader, vermin­dert in ras tempo. In Neder­land zijn er nu min­der gelo­vi­gen dan ongelo­vi­gen, al zijn er heel wat vragen te stellen bij derge­lijke onder­zoeken: alle gelo­vi­gen wor­den onder een noemer samen­ge­bracht. Zo wordt er gekeken alsof alles het­zelfde is. Mis­schien kunnen we begrijpen dat onze wereld echt iets gaat missen.

Juist in de kerst­nacht horen we altijd de woor­den van de profeet Jesaja: het volk dat rond­dwaalt in de duisternis. Je zou kunnen zegen, we weten het niet meer; we zijn ver­dwaald in onze wereld. We kunnen alleen nog leven bij de dag, totdat mijn leven ergens voltooid is en dan hoeft het niet meer.

Ook is er een juk dat zwaar op ons drukt; we moeten allemaal het­zelfde denken en doen en zo leven. De publieke opinie regeert en neemt ons mee met haar sterke beïn­vloe­ding.

We hebben het meer dan anders nodig om weer kerst­mis te vieren, maar wie viert er nog écht kerst­mis, als onze kerst­kaarten in de loop van de jaren vervagen tot algemene sfeerplaatjes met pret­tige dagen.

Toch vieren we steeds Kerst­mis en daarom ben ik blij, want de hemel is open­ge­gaan en open ge­ble­ven voor ons. God heeft zich niet terugge­trok­ken van onze wereld. Hij wordt ons niet moe.

Het gaat dus ook niet zomaar om algemene woor­den van licht en vrede, die ons even raken. Neen, Ik verkon­dig u een vreug­de­volle bood­schap, voor alle mensen. Er is een red­der geboren, voor wie het gelooft en wil zien. Want dit is het enige teken, dat ons gegeven wordt, in dit mensen­kind, die de belofte vervuld in eigen persoon en door hem in ons. Hij is de man van vrede, die toch ook ver­deeld­heid brengt, want mensen willen er ook niet aan. Hij is de man die ver­zoe­ning tot stand wil brengen, als een gave van God, maar toch willen mensen elkaar niet ver­ge­ven. De wereld blijft hard.

Hij is arm gewor­den voor ons, en toch willen de mensen niet geven van hun overvloed, maar sluiten we af voor de ander, in eigen huizen en eigen land eerst. Hij is het Licht in de duisternis, maar hoeveel mensen nemen het niet aan. 

Het probleem is niet onze God, zoals de wereld ons doet geloven, maar de mens zelf, die niet zo on­schul­dig is. Deze God wil juist voor ons mensen komen. Wij hebben het nodig.
Wie het wil zien en zich er door laten raken. Wie wil zijn Geest ont­van­gen, die ons bevrijdt en gelukkig maakt.

Zo geeft kerst­mis hoop en leven, te mid­den van alle problemen.
Wie alleen is, is niet meer alleen.
Wie de moed heeft opge­ge­ven, krijgt weer nieuwe moed van dit kind.
Wie gezon­digd heeft ont­vangt ver­ge­ving.

Wie echt kerst­mis viert, en geraakt wordt door dit mensen­kind, voor ons geboren en gestorven en verrezen, gaat op weg, zoals de her­ders, zelfs zoals de wijzen, om dit kind te vin­den, met Maria.

Het is niet alleen een oud verhaal; het wil naar ons toe komen, door de kerk, die mee wil doen met Christus in al haar eigen zwak­heid en met al haar eigen tekorten, die ik ook heb, die mensen maar moei­lijk kunnen aan­vaar­den.

Samen wor­den wij het volk van God, en getuigen in de wereld. Zo is er een roe­ping voor de christen gelo­vi­ge om mee te doen en mee te zingen. Want het lied van kerst­mis is om echt deze, onze God te eren. Hij die zoveel van ons houdt en naar ons toe­komt. Hij geeft ons diep vrede van binnen, vrede in alle onrust, bij alle zorgen en angsten en pijn.

We komen erdoor heen, met Hem. Het laatste woord is leven, heil en red­ding.
Hij heeft het gebracht en wil het ons geven.
Dat we zo vervuld raken met zijn Geest en samen de kerk van Christus zijn in onze tijd.

Zo wens ik u een zalig Kerst­mis. Amen