Zonnewijzer aan de zijkant van een gebouw in Yvoire, Frankrijk (foto: aewolf from Denver)
Het leven is niet gemakkelijk, met al deze moeilijkheden en het lijden; het kan zo aanwezig zijn. Ons leven loopt ergens dood. Dat mag steeds doorbroken worden, vaak met binnenwereldse oplossingen die ons niet echt verder helpen. Wat dan?
Wij vieren ons geloof in Christus, die gestorven is; Hij heeft ons lijden en onze dood doorstaan. Deze Jezus is verrezen en geeft ons het nieuwe leven. Dat zal alles en iedereen ten goede keren. Dat mag de kracht van ons geloof zijn. Met Christus, met zijn geest, kan ik elke dag, elke week, verder in mijn leven. Het geloof is vaste grond van wat wij hopen.
Preek
Wij beginnen de Veertigdagentijd altijd heel intens met de viering van aswoensdag. Iedereen krijgt een askruisje opgelegd; er worden sterke woorden bij gezegd: Bedenk wel mens, stof ben je en tot stof zul je wederkeren. Met dit Coranavirus worden deze woorden heel concreet; de dood omgeeft ons. En de hele wereld is in de ban van angst, zorgen.
De dood is voor alle mensen in de wereld, gelovig of niet, een sterk woord; niemand ontkomt eraan. Dat komt niet alleen door een virus. Mensen die een slecht bericht gekregen hebben, omdat men iets gevonden heeft, weten wat dat met hen doet. Maar vaak staat dit Woord ver van ons af. Nu treft het iedereen in zijn gedachten en in zijn leven. We raken opgesloten, letterlijk en figuurlijk. Komen we er uit?
Zijn wij gemaakt om te sterven? Wat heeft het leven voor zin, als het afloop? Er zijn bij de mensen altijd twee reacties geweest, los van ons geloof. De eerste: mens, denk dat je zal sterven, memento mori. Dus, neem het leven serieus; leef bewust. Het legt een last op mensen. Stel je voor dat je hier de hele dag aan moet denken: dat je dood kunt gaan. Daarom was er ook een andere, tegenovergestelde reactie: Geniet van het leven, zoveel je kunt; pluk de dag, carpe diem. Daar zit ook een manier van leven achter, met de dood voor ogen. Je wil zoveel mogelijk uit het leven halen, want morgen gaan we dood. Dan is het voorbij.
Hoe te leven? Dat is altijd een vraag voor alle mensen. Nu zijn we er veel intenser mee bezig. Wij kunnen niet meer oppervlakkig leven, of vervreemd; we kunnen niet meer weg vluchten. Het leven confronteert ons echt.
Gelukkig is er een antwoord
Een antwoord kan alleen gegeven worden als de vraag goed gesteld wordt. Een redder kan alleen gegeven worden, als je weet dat je gered moet worden, dat je het zelf niet redt, zoals de mens zo vaak denkt, want ik red het wel. Je gaat alleen naar de dokter als je weet dat je ziek bent, maar we kennen onze ziektes niet. Je gaat alleen naar de bank om te lenen, als je geen geld hebt. Het is ook een economische crisis; die lossen we niet alleen op door alleen geld te generen. Tot hoever kun je dat doen? We gaan naar een diepte, naar de bodem van ons bestaan. Het is misschien een afdaling naar niets, naar deze dood, lichamelijk maar misschien ook geestelijk.
Zijn er antwoorden? Wat kan ons helpen?
Wij mogen het Woord van God horen; kunnen we dat nog horen en verstaan? Het Woord van God zegt zoveel. Je moet het wel 10 keer lezen en iedere keer weer opnieuw. Ik doe het al 50 jaar en steeds zeg ik: Wauw, wat een antwoord, wat een uitkomst, wat een leven.
Lazarus is gestorven; mensen raken de dood echt aan. Martha zegt: Als U hier was geweest, zou mijn broer niet gestorven zijn. Mensen hopen dat God wonderen doet. God doet wonderen, maar anders dan wij willen en of verwachten.
Onze problemen zijn niet opgelost als wij allemaal weer gezond zijn, als we alleemaal weer gewoon kunnen werken en uitgaan. Zo was ons leven toch en het ging ergens toch niet goed. Wij hebben iets verloren, een dimensie, een diepte.
Jezus zegt als eerste: Uw broer zal verrijzen. Er is een eeuwig leven, waar de mens als persoon verder leeft in een bestaan van geluk en vrede. Daar is het leven. Hier is de gebrokenheid; hier zijn we naar op weg; ons leven heeft een doel.
Velen hebben dit concrete geloof verloren; velen geloven wel ergens, maar het is zo vaag en algemeen, omringt met zoveel vragen en twijfels. Dan blijf je toch bij jezelf steken, want je weet het niet. Wat doe je dan. Je hebt alleen jezelf en je leeft voor jezelf. Dat is de waarheid voor velen.
Het eeuwig leven geeft ons een perspectief in deze gesloten wereld, met een hoop en vertrouwen. Maar het blijft als het ware ver weg, pas na de dood en wij moeten het maar zien te redden, zo goed en zo kwaad als het kan.
God gaat wel degelijk verder. Het eeuwig leven is naar ons toe gekomen in deze Jezus. Hij getuigt vandaag: Ik ben de Verrijzenis en het Leven. Wie in mij gelooft, heeft eeuwig leven. Nu, vandaag, hier en nu. Wij kunnen vandaag de dood oversteken; wij kunnen overgaan. Dat is wat Jezus ons wil geven, met zijn dood en verrijzenis. Dat is de bedoeling van Pasen, van ons doopsel en van de eucharistie.
Wat komt er in ons? Wat gaat er in ons leven? We weten het; de wereld is sterk in ons gaan leven, met alles, met hebzucht, egoïsme, de kracht van de zonde. We zoeken onze zekerheden, maar niets zal ons redden. Niemand ontkomt aan de problemen van de tijd. Wij hebben een ander leven nodig; dat komt alleen van God. Hij wil onze graven openen en ons vervullen met zijn Geest.
Het is voor velen een vraag hoe we uit deze tijd komen. Voor mij is het een andere vraag; of we Christus vinden. Daarom is er op aswoensdag ook gezegd: Bekeer je, verander je leven en geloof in de Blijde Boodschap. Die vraag wordt vandaag gesteld aan ons: Geloof je dit alles. Het is een vraag, die ons ergens te boven gaat, die verder gaat dan wij met ons verstand kunnen begrijpen. Het is de vraag of we ons aan Hem willen geven en toevertrouwen, zoals Jezus zichzelf ook aan zijn vader heeft over gegeven. Martha antwoordt: Ik geloof vast Heer, en wij misschien ook, met al onze vragen, twijfels en onduidelijkheden. Hoe meer de kracht van dit geloof in ons gaat leven, hoe meer we echt kunnen leven, ook met alle moeilijkheden. Dan gaat het er niet meer om: Geniet zoveel mogelijk van het leven, want het houdt op. Ofwel: Denk eraan dat je dood gaat, want dat geeft een domper. Neen, wij zijn overgegaan van de dood naar het leven. God vervult ons en met vertrouwen kunnen we leven, ook bij alle beproevingen, moeilijkheden, want het eerste is God. Hij heeft zich zo geopenbaard en uiteindelijk in Christus Jezus, die ons het leven geeft.
Zo gaan we nog steeds op weg naar Pasen, om dit alles te krijgen en dat dit steeds meer in ons mag leven, want dit geeft het ware geluk, de innerlijke vrede; dat er steeds deze overgave aan God mag zijn. Amen.